Hechten

Door mijn verhaaltje over de bank van eergister en van Cockie over haar computer, kwam ik aan het nadenken over het hechten aan dingen. Tuurlijk, mijn verhaaltje was enigszins gechargeerd, maar denk eens aan de film "Castaway" met Tom Hanks. Een prachtige film. Wie hem nog niet heeft gezien kan maar beter niet verder lezen, misschien verpest ik het dan een beetje. De hoofdpersoon raakt gehecht aan Mr. Wilson, een voetbal met een gezichtje en haar. Zijn enige gezelschap tijdens jarenlange eenzaamheid. En je deelt zíjn verdriet wanneer Mr. Wilson in een dramatisch hoogtepunt wegdrijft. Verdriet, maar waarover? Het verlies van een vriend? Toch niet echt, er ís geen vriend. Voel je mee met die bal? Ben je ongerust over wat er met Mr. Wilson gaat gebeuren op die oceaan? Totaal niet!

Het gaat om het meevoelen met de hoofdpersoon, de mens. Meevoelen van de leegte die iemand, of iets in dit geval, achter kan laten. Net zoals je, slechts door haar beschrijvingen, meevoelt met een moeder die rouwt om het verlies van haar zoon. Je kunt je de emoties van een ander eigen maken. Dit is een belangrijke menselijke eigenschap, zonder dit zou er geen samenleving kunnen zijn. Dan was het gewoon ieder voor zich, was iedereen psychopaat!

Een andere bijzondere film in dit verband is A.I. van Stephen Spielberg. Dit is een Pinokkio verhaal. Dit verhaal gaat over een robot in de vorm van een klein jongetje, die in een gezin opgenomen wordt. Maar wat is nu het probleem bij het bekijken van deze film? Je kunt je netzomin vereenzelvigen met het 'jochie' als met Mr. Wilson. De ouders in het verhaal zijn eigenlijk niet van belang, het zijn bijrollen. Er is geen mens met wie je kunt meevoelen, iemand met échte emoties. Dat het ding zelf kan praten en hechten en een doel nastreeft maakt kennelijk niet uit. Daarom een erg onbevredigende film.

Het is een tijdje in de mode geweest om erover te discussiëren of een computer ooit zal kunnen denken of niet. Denken zoals wij, met een zelfbewustzijn. Misschien zal dit ooit het geval zijn. Maar je hoort er weinig meer over. Waarom is dat? Volgens mij omdat het niet uitmaakt. Het is en blijft een pratend broodrooster. Is er misschien 'meer' nodig voor ons, voordat je kan meevoelen? Moet het meer zijn dan alleen een ding dat net zoveel is als de som der delen? Wanneer het om mensen onderling gaat spreek je niet van 'gehecht zijn aan', dit is gereserveerd voor zielloze dingen of dieren, maar je spreekt van 'houden van', 'verbondenheid', of 'genegenheid' of noem maar op.

Als je het zo bekijkt lijkt het onwaarschijnlijk dat zelfs een schipbreukeling ooit zal houden van een voetbal. Misschien was de emotie van Tom Hanks slechts een plat film-effect. Maar dan toch wel een goeie!

Ik zie het al voor me. Met kerst een nieuwe robot gekregen, bewustzijn van de oude naar de nieuwe laden (lijkt me handig), en terwijl dit proces loopt het oude ding naar het grofvuil. Tenslotte was die al twaalf jaar oud, je kunt er niks meer mee. En daar betaal je immers de extra milieubijdrage voor. Terwijl je wegrijdt van de container hoor je'm roepen: "Gerhard! Wat doe je nou! Laat me hier niet achter! Helluuup!!!".
Wie dit zielig vindt voor de robot mag het zeggen.
Ik denk: "Hmmm, misschien had ik de batterijen eruit moeten halen."
Of zou ik toch het gemis van een denkbeeldige vriend voelen...
Thuis aangekomen komt mijn nieuwe robot me blij tegemoet: "Ha die Gerhard, waar was je nou? Ik heb je in geen jaren zo sip zien kijken! Moet je zien hoe mooi ik ineens ben!" Inderdaad handig, die upload functie!

Morgen verder, over pratende beesten, vegetariërs en misschien de transporter van Star-Trek!