Het zwarte kistje (6)

Uit mijn zwarte kistje maar weer eens. De 6e Vrije Harlinger van 20 april 1945. Als je er op klikt krijg je de grote versie en is het redelijk leesbaar.
Ik vond het dermate interessant te lezen dat ik het onderaan heb uitgetikt.

DE VRIJE HARLINGER
No 6 20 April 1945

Harlingen vrij! Het is als een droom, een vreemde, fantastische droom
waaruit men zou verwachten weer te ontwaken in den toestand zoals die
was. Weer Duitsers, weer angst, razzia’s, oorlog en verdrukking. Maar
gelukkig, het is niet zo. Het is de werkelijkheid. Harlingen is weer
vrij!! In enkele dagen is er zoveel geschied aan oorlogsleed en over-
winningsvreugde, dat alles als een roes aan ons is voorbijgegaan. He-
laas, dat we naast de overwinningsroes ook het bijna onvermijdelijke
oorlogsleed moeten noemen. Er zijn doden. Er zijn families in rouw ge-
dompeld. Er zijn gewonden. Voor hen heeft de bevrijding droefheid en
schrijnend leed met zich meegebracht. Ons diep medegevoel gaat naar
hen allen uit en tempert enigszins het overweldigend gevoel van blijd-
schap over de bevrijding. Het eerste slachtoffer viel Zaterdagavond.
Het was de 24 jarige S. Kuiper, die na 0 uur op straat was en in de
Spinstraat, vanaf de Zuiderhaven door een Duitser werd doodgeschoten.
Zijn vrouw werd aan het hoofd gewond. Zondagmorgen werd bekend gemaakt,
dat men in het geheel niet meer op straat mocht komen. De stroom van
doortrekkende Duitsers en met hen meevluchtende landverraders begon
toen langzamerhand wat op te houden en de nog in Harlingen overgebleven
Duitsers maakten een aanvang met diverse vernielingswerkzaamheden. Maan-
dag begonnen deze een grote omvang aan te nemen. De brug in de Midlumer-
weg werd o.a. opgeblazen en vele schepen werden tot zinken gebracht.
Het gedreun van de ontploffingen klonk onophoudelijk over de stad. Er
scheen geen eind aan te zullen komen. Ondertussen sloeg een deel van
de bevolking, die ondanks het verbod op straat was, aan het plunderen
van de door Duitsers verlaten gebouwen. Er was zo goed als geen Duitse
contrôle meer en er ontstond een toestand, die aan een beesteboel deed
denken. Het was een beroerde dag. Maar men vermoedde toen nog niet
dat men ’s avonds nog heel iets anders zou meemaken. De bevolking zag
de komende gebeurtenissen rustig tegemoet daar van Duitse zijde de
laatste dagen herhaaldelijk aan personen, die al of niet ambtshalve met
hen in contact kwamen, was verzekerd dat de stad niet verdedigd zou
worden. Toen ’s avonds, tegen acht uur, de Canadezen de aanval op de
stad begonnen, bemerkten de burgers tot hun schrik, dat de Duitsers zich
voor straatgevechten gereed maakten. Het werd een verschrikkelijke a-
vond. Een Canadees kanon had de haven onder vuur, maar enige granaten
kwamen ook in de omgeving terecht, waardoor verliezen onder de bevol-
king ontstonden. Van alle kanten hoorde men in de stad het knallen van
kogels, het ratelen van de mitrailleurs en de ontploffingen van zwaar-
der geschut. Omstreeks half tien waren de Canadezen in de stad doorge-
drongen. Tegen 12 uur hadden zij het politiebureau in handen. De bevol-
king in dat gedeelte van de stad kwam onder gejuich naar buiten, maar
verderop xxxx brak de hel weer los. In de omgeving van de havens werd
nog enige uren verzet geboden. Een felle brand woedde er ondertussen
vlak achter het R.K. Ziekenhuis, waar de Duitsers munitieloodsen in
brand hadden gestoken. Pas diep in de nacht was het in de stad weer
wat veilig. Ook de Duitse officieren hadden zich overgegeven. Een aan-
tal van hen bevond zich xxxx in hotel “Zeezicht”, waar een kanontreffer
op terecht was gekomen. Dinsdagmorgen moesten er nog hevige gevechten
worden geleverd met Duitsers, die zich hadden verschanst in de gebou-
wen rond het veilingsterrein en in de “M.a.z.” gebouwen aan de Kims-
werderweg. Hier werden nog meer dan 50 krijgsgevangenen gemaakt. In
totaal bedroeg hun aantal toen reeds ongeveer 350. Later werden vanuit
verschillende gebouwen en van buiten de stad nog veel meer binnenge-
bracht, waaronder in burgerkleding.
Negen Duitsers zijn gesneuveld, de Canadezen hadden alleen een paar ge-
wonden. Ondertussen dreunde Dinsdag de stad nog steeds van de ontploffin-
gen in de Engelse tuin van tijdbommen. Maar de strijd om Harlingen was
afgelopen. Harlingen was vrij!! Helaas ten koste van 5 doden en een
aantal gewonden onder de burgerbevoling. De slachtoffers waren:
de 22 jarige W.P. van Vliet, de 24 jarige P.W. van Vliet, de 7 jarige
Japi Kuipers, die op slag gedood werden, de 24 jarige Mej. Nelly Nota
woonachtig te Almenum en de 31 jarige L. Tigchelaar, die later aan hun
verwondingen bezweken. Ernstig gewond werd de plm. 20 jarige F. Zijl-
stra, die een voet kwam te missen.
Ook de materieele schade in sommige stadswijken is aanzienlijk. De Heer
Hannema werd weer onder grote instemming van de bevolking als burge-
meester ingehaald. De binnenlandse strijdkrachten zuiverden de stad van
N.S.B.ers en dergelijke personen. En de bevolking viert feest met de
Canadese bevrijders.

Oorlogsnieuws. Vrijwel geheel Noord-Nederland is thans van Duitsers ge-
zuiverd. Delfzijl wordt belegerd, omtrent de situatie bij Stavoren zijn
nog geen berichten ontvangen. Zwolle en Meppel zijn veroverd; daartussen
bevinden zich nog verspreide groepen Duitsers. In de Veluwe werden Arn-
hem, Apeldoorn en Harderwijk bevrijd. Langs de kust van het IJsselmeer
drongen de Canadezen op tot 20 á 30 km van Amsterdam. Ook rukken zij
snel op in de richting van de Grebbeberg. De Duitsers hebben de dijken
van de Wieringermeerpolder opgeblazen. De polder staat reeds onder wa-
ter en Noord-Holland dreigt te zullen onderlopen tot 15 km benoorden
Amsterdam. In Bremen wordt nog steeds in de buitenwijken gevochten.
15 km ten zuiden van Hamburg bereikten de Britse troepen de Elbe. Maag-
denburg werd door de Amerikanen verorderd. Het bruggenhoofd over de El-
be werd uitgebreid en versterkt. De Russen dringen vanuit het bruggen-
hoofd bij Kûstrin door in de richting van Berlijn. Ze overschreden
voorts de Elbe en staan thans reeds aan de Spree.

Wist u reeds…….
….dat Max Blokzijl en twee andere N.S.B.ers te Groningen gearresteerd
zijn?
….dat de verwoestingen te Pingjum aanzienlijk zijn, maar dat er
slechts 1 dode onder de burgerbevolking is?
….dat vele, tijdens de Duitse bezetting ondergedoken personen direct
na de bevrijding weer tevoorschijn zijn gekomen o.a. de heren J. van
Drooge, notaris Okkinga, de bekende agenten De Klerk en Prins, J. Hait-
sma en J. Althuis, allen vooraanstaande figuren in de N.S.B.?
(Gerhard: dit moet een tikfout zijn, de N.B.S. * zal zijn bedoeld.)
….dat in Zurich de schade beperkt is en geen doden vielen, maar dat
Makkum aanzienlijk werd beschadigd en er daarbij 6 slachtoffers onder
de burgerbevolking vielen?
….dat de Canadezen zich niet gaarne “Tommy’s” laten noemen?
….dat de Canadezen, die Harlingen bevrijdden, de eerenaam “De water-
ratten” voeren?
….en dat zij deze naam verdiend hebben na de bevrijding van Antwer-
pen en Zeeland?
….dat het Canadese leger uitsluitend uit vrijwilligers bestaat?
….dat iedere Canadese soldaat verplicht moet kunnen zwemmen?
….dat ze de Ried xx bij het v.m. Kaatsland overstaken alsof ze over
een greppel stapten?
….dat de na-oorlogse zuivering niet “wel wat meevalt”, zoals N.S.B.
ers en collaborateurs zo graag geloofden?
….dat het niet-inleveren van Wehrmachtsgoederen en levensmiddelen in
welke vorm ook, ook niet “wel wat zal meevallen”?
….dat de N.B.S. reeds over een grote lijst met adressen beschikt?
….dat u de “Vrije Harlinger” thans openlijk moogt lezen en doorgeven?

* In 1944 bereidde men zich voor op de bevrijding van Nederland. De gewapende verzetsgroepen wilden hun hulp aan de geallieerden aanbieden. De LKP, RVV en OD werden in het najaar van 1944 samengevoegd tot de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten (de NBS of kortweg BS) en onder commando van Prins Bernhard geplaatst. De BS verleende op bescheiden schaal militaire hulp aan de geallieerden, met name door de inzet van het Regiment Stoottroepen. Na de bevrijding werden leden van de BS ingezet bij de gevangenneming en bewaking van Nederlanders die verdacht werden van collaboratie of oorlogsmisdaden.